น้ำยาบ้วนปากมีประโยชน์จริงหรือไม่
น้ำยาบ้วนปากมีประโยชน์จริงหรือไม่
น้ำยาบ้วนปากเป็นผลิตภัณฑ์ช่วยทำความสะอาดภายในช่องปากที่มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ส่วนหนึ่งเพราะเชื่อกันว่า จะทำให้ช่องปากสะอาด ลมหายใจมีกลิ่นหอม และรู้สึกสดชื่น เนื่องจากการแปรงฟันตามปกติอาจทำให้ช่องปากไม่สะอาดพอ ส่วนประกอบที่เป็นสารออกฤทธิ์ (active ingredient) ของน้ำยาบ้วนปากที่จำหน่ายในท้องตลาดแต่ละชนิดมีความแตกต่างกันตามวัตถุประสงค์ในการใช้
นอกจากสารที่กล่าวมายังมีสารอื่นที่มักใช้เป็นสารผสมเติมแต่งประสิทธิภาพของน้ำยาบ้วนปาก ได้แก่ แอลกอฮอล์ ใช้สำหรับเป็นตัวทำละลาย และทำให้รู้สึกเย็นสดชื่น สารให้ความหวานช่วยให้น้ำยาบ้วนปากมีรสชาติที่ดีขึ้น เช่น ไซลิทอล สารป้องกันการแยกตัวของส่วนผสมในน้ำยาบ้วนปาก เช่น โพลีเอธิลีนไกลคอน สารรักษาความชื้นให้แก่ตัวน้ำยา เช่น กลีเวอรอล และซอร์บิทอล เป็นต้น
เนื่องจากการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งช่องปาก จึงมีข้อสงสัยว่า การใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีผสมแอลกอฮอล์เสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งช่องปากหรือไม่ จากผลการศึกษาวิจัยยังไม่สามารถหาข้อสรุปได้ แต่มีข้อแนะนำว่า สำหรับผู้ที่สูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นประจำซึ่งเสี่ยงต่อมะเร็งช่องปากอยู่แล้ว ไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีผสมแอลกอฮอล์
หลักในการใช้น้ำยาบ้วนปาก
ไม่แนะนำให้ใช้ทดแทนการแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟัน แต่ให้ใช้เสริมการแปรงฟันเท่านั้น และไม่แนะนำให้ใช้เป็นกิจวัตรประจำ โดยทันตแพทย์จะแนะนำให้ใช้กรณีที่มีข้อบ่งชี้ เช่น เมื่อไม่สามารถทำความสะอาดฟันได้ตามปกติ ผู้ป่วยทางสมองหรือผู้ป่วยอื่นๆที่ไม่สามารถขยับแขนได้ หลังการผ่าตัดเหงือก เมื่อเกิดแผลหรือติดเชื้อในช่องปาก หรือคนที่มีแนวโน้มฟันผุง่าย เป็นต้น
การใช้น้ำยาบ้วนปากติดต่อกันเป็นระยะเวลานานๆ อาจจะทำให้ไปทำลาย เชื้อแบคทีเรียที่ดีที่อาศัยอยู่ในปากให้ตายไปด้วย อาจนำมาซึ่งเชื้อราในช่องปาก ทำให้ตุ่มรับรสของลิ้นเพี้ยนไป สีเคลือบผิวฟันหรือสีวัสดุอุดเปลี่ยนแปลงไป หรือทำให้เกิดหินน้ำลายได้ง่าย
ประชาชนส่วนใหญ่เข้าใจผิดว่าการใช้น้ำยาบ้วนปากมีไว้เพื่อกำจัดกลิ่นปาก แต่ที่จริงแล้ว เป็นเพียงการกลบกลิ่นปากด้วยกลิ่นของน้ำยาในระยะสั้นเท่านั้น จากนั้นไม่นานก็กลับมามีกลิ่นปากเช่นเดิม สาเหตุของกลิ่นปาก เกิดทั้งจากภายใน และภายนอกช่องปาก เช่น มีแผลในช่องปาก ฟันผุ เป็นโรคปริทันต์หรือเหงือกอักเสบ การสูบบุหรี่ โรคในระบบทางเดินหายใจ เป็นต้น หากรู้สึกว่ามีกลิ่นปากควรมาพบทันตแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุของกลิ่นปาก และแก้ไขที่ต้นเหตุของกลิ่นปากจึงจะได้ผลดีที่สุด นอกจากนี้ หากมีอาการเสียวฟัน ไม่ควรใช้แต่น้ำยาบ้วนปากบรรเทาอาการเสียวฟันซึ่งส่อให้เห็นว่าสุขภาพฟันกำลังมีปัญหา ควรไปพบทันตแพทย์เพื่อรักษาที่ต้นเหตุด้วยเช่นกัน